Nederlands
English
SPARC studie
Seksuele revalidatie na radiotherapie voor gynaecologische kanker: vergelijking van een verpleegkundig begeleidingsprogramma versus standaard zorg in een gerandomiseerde multicenter studie .
Studiecoördinator
Naam: M.M. ter Kuile, PhD, klinisch psycholoog
Instituut: Leiden Universitair Medisch Centrum, afdeling gynaecologie
Studiecoördinator afdeling Radiotherapie UMCG
Naam: J.C. Beukema, radiotherapeut-oncoloog
Contactpersoon afdeling Radiotherapie UMCG
Naam: C. Postma, onderzoekscoördinator Kliniek
Tel.: 06-25651239
Mail: RTDatamanagementOM@rt.umcg.nl
Vraagstelling
De studie evalueert of extra begeleiding (seksuele revalidatie) door getrainde medewerkers patiëntenservice een verbetering geeft in het seksueel functioneren van vrouwen behandeld met radiotherapie voor gynaecologische kanker.
Samenvatting relevante achtergrond
In Nederland wordt jaarlijks bij ruim 4000 vrouwen de diagnose gynaecologische kanker gesteld. Ongeveer 35% (1400 vrouwen) krijgt postoperatieve of primaire behandeling met uitwendige radiotherapie (RT). Een gedeelte krijgt naast uitwendige ook inwendige RT (brachytherapie; BT). Radiotherapie in het bekkengebied heeft grote gevolgen voor het seksueel functioneren, de relaties en de kwaliteit van leven van deze vrouwen. Vaak gerapporteerde klachten zijn: pijn bij de gemeenschap, vaginale klachten (stugheid, vernauwing en droogheid) en verminderde seksuele behoefte en bevrediging. Vooral na RT + BT bestaat een verhoogde kans op vaginale verklevingen.
De beschikbare literatuur onderstreept de behoefte aan interventies die het seksueel functioneren en daarmee de kwaliteit van leven van deze vrouwen verbeteren. De bestaande psychoseksuele interventies voor deze problemen bestaan voornamelijk uit psycho-educatie (informatie folder en uitleg door de arts of verpleegkundige). Studies laten zien dat informatie alleen een relatief klein effect heeft en dat toevoeging van uitgebreidere professionele ondersteuning dit effect vergroot. Daarom ontwikkelde het LUMC in samenwerking met Erasmus MC, samen met alle betrokken behandelaars en patiëntenvertegenwoordigers, een seksuele revalidatie interventie.
Bij deze interventie krijgen vrouwen speciaal ontwikkelde informatie (brochure en website) en gedurende een jaar ondersteuning (vier gesprekken) bij het seksueel herstel door een oncologische verpleegkundige, die hiervoor speciaal zijn opgeleid. Vrouwen die RT + BT hebben ondergaan, krijgen in een extra gesprek ondersteuning bij het gebruik van vaginale pelottes. Want door tijdig en regelmatig gebruik van vaginale pelottes kunnen vaginale verklevingen worden voorkomen. De ondersteuning is gericht op het vergroten van het begrip over en de naleving van de instructies rond het pelottegebruik, waar veel vrouwen moeite mee hebben.
Studiedesign: Wat houdt deelname voor de patiënt in?
Vrouwen met gynaecologische kanker die radiotherapie krijgen worden gerandomiseerd in een interventie- en controlegroep.
Vrouwen in de interventiegroep krijgen speciaal ontwikkelde informatie (brochure en website) en gedurende een jaar ondersteuning (vier gesprekken van een uur: 1, 3, 6 en 12 maanden na de laatste radiotherapie) bij het seksueel herstel door oncologische verpleegkundigen, die hiervoor speciaal zijn opgeleid. Vrouwen die RT + BT hebben ondergaan, krijgen in een extra gesprek ondersteuning bij het gebruik van vaginale pelottes.
Vrouwen in de controlegroep ontvangen ‘optimale reguliere zorg’ die bestaat uit mondelinge en schriftelijke informatie over seksuele klachten na gynaecologische kanker en éénmalige voorlichting door de radiotherapeut-oncoloog en/of oncologie verpleegkundige.
Alle deelnemers in ‘beide’ groepen wordt gevraagd bij baseline en 1 maand, en 3, 6 en 12 maanden na de radiotherapie studievragenlijsten in te vullen.
Zie de patiënteninformatie voor meer informatie.
Aantal benodigde patiënten
220 patiënten, waarvan 20 binnen het UMCG; inclusie patiënten is gesloten.