SISTER studie

Het gebruik van ademhalingsondersteuning met een masker om de tumoramplitude van intra-thoracale tumoren te verminderen tijdens thoracale radiotherapie.

Studiecoördinator

Dr. R. Wijsman, radiotherapeut-oncoloog
Instituut: UMCG, afdeling Radiotherapie

Contactpersoon afdeling Radiotherapie UMCG

Naam: C. Postma, onderzoekcoördinator Kliniek
Tel. 06-25651239
E-mail: RTDatamanagementOM@rt.umcg.nl

Vraagstelling

Het doel van dit onderzoek: uitzoeken of het gebruik van ademhalingsondersteuning tijdens radiotherapie goed verdragen wordt en of deze ademhalingsondersteuning ervoor zorgt dat de longen (en dus de tumor) minder bewegen waardoor de bestraling beter gegeven kan worden.

Fase 1 (in data-analyse fase):

Onderzoeken welk niveau van ademhalingsondersteuning zorgt voor de minste beweging van de longen. Dit deelonderzoek gaat vooraf aan een uitgebreider onderzoek, waarin daadwerkelijk wordt onderzocht of deze ademhalingsondersteuning tijdens radiotherapie gebruikt kan worden bij mensen met een tumor in de borstholte. Tijdens dit deelonderzoek meten we longbewegingen tijdens ademen met ademhalingsondersteuning. Zo kunnen we de beste instelling voor ademhalingsondersteuning vaststellen.

Fase 2:

Onderzoeken of het gebruik van ademhalingsondersteuning tijdens radiotherapie goed verdragen wordt en ervoor zorgt dat de longen (en dus de tumor) minder bewegen waardoor de bestraling beter gegeven kan worden. Daardoor zou deze ademhalingsondersteuning in de toekomst ervoor kunnen zorgen dat er een lagere bestralingsdosis terecht komt op gezonde organen (zoals de longen), waardoor bijwerkingen mogelijk verminderd worden.

Samenvatting relevante achtergrond

Tijdens de bestraling voor een tumor in de borstholte ademt de patiënt. Door de ademhaling bewegen de longen, het hart en de tumor. Deze bewegingen kunnen er voor zorgen dat het gebied dat bestraald moet worden groter is, dan wanneer er sprake is van zeer beperkte beweging. Het bestralen van grotere gebieden kan zorgen voor meer bijwerkingen. Er is veel ervaring met het gebruik van CPAP en BiPAP voor ademhalingsondersteuning. CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) of BiPAP (Bilevel Positive Airway Pressure) werken door onder lichte overdruk lucht toe te dienen door een masker dat over de neus en mond geplaatst wordt. In dit onderzoek wordt bekeken of ademhalingsondersteuning met CPAP en BiPAP voor radiotherapie kan bijdragen aan het verminderen van beweging van de longen, het hart en de tumor om zo de kans op bijwerkingen te verminderen.

Studiedesign. Wat houdt deelname voor de patiënt in?

Fase 1 (afgerond)

De studiedeelnemer zal eenmalig een bezoek brengen aan het ziekenhuis waarbij er metingen gedaan zullen worden. De deelnemer draagt dan het masker waarbij meerdere instellingen van CPAP/BiPAP getest zullen worden. Om te beoordelen of het dragen van het masker goed verdragen wordt, zal gevraagd worden om een cijfer te geven om aan te geven of het gebruik van het masker goed vol te houden is. Zuurstof en koolmonoxide in het bloed zullen gemeten worden met een clipje om de vinger. De longvolume veranderingen zullen middels een band met sensoren rondom de borst in beeld gebracht worden. Ook wordt de hartslag gemeten.

Fase 2

Bij de standaard voorbereiding voor de radiotherapie wordt een CT-scan gemaakt, waarbij ook de ademhaling in beeld gebracht wordt. Voor deze fase van het onderzoek zal dit hetzelfde zijn, maar deze scan wordt herhaald waarbij het masker gedragen wordt. De bestralingen zelf zullen zonder dit masker uitgevoerd worden. Om te beoordelen of de ademhaling met het masker tijdens de weken van bestraling gelijk blijft, zullen er 1 keer per week 2 extra CT-scans gemaakt worden: één met en één zonder het masker. De extra scans die nodig zijn voor dit onderzoek worden vlak voor of na de bestralingsafspraak gepland, zodat daarvoor geen extra bezoeken nodig zijn. De extra scans duren ongeveer 2 x 20 minuten. Tijdens elke scan met het masker zal het zuurstof- en koolmonoxidegehalte in het bloed met een clipje aan de vinger gemeten worden. Ook wordt de hartslag gemeten. Om te beoordelen of het dragen van het masker goed verdragen wordt zal gevraagd worden om een cijfer te geven of het gebruik van het masker goed vol te houden is.

Zie Informatiebrief fase 1 en Informatiebrief fase 2 voor uitgebreide informatie.

Aantal benodigde patiënten

Fase 1 (afgerond): 10 patiënten. Dit deel van het onderzoek zal gedaan worden bij 5 patiënten met longkanker en 5 patiënten met een andere tumor in de borstholte (bijvoorbeeld slokdarmkanker of lymfklierkanker).

Fase 2: 21 patiënten.