Wanneer patiënt doorverwezen is voor protonentherapie

Bestralingsplan

Het protonen bestralingsplan is wat betreft fractionering gelijk aan het fotonen plan: 15x2,67Gy, 20x2,67Gy of 22x2,67Gy.

Het doelgebied waarop gepland wordt is het CTV. Bij meerdere CTV’s wordt er gepland middels een SIB-techniek. Er wordt gepland op het CTV, omdat tijdens de berekening en optimalisatie van de dosis rekening gehouden wordt met de noodzakelijke robuustheid van het plan.

Het protonenplan bestaat uit 1 bundel. Deze bundel wordt loodrecht op het doelvolume geplaatst. Bij een linkszijdige mammabestraling ligt dit dus tussen 30° en 50°. Indien parasternale klieren onderdeel uitmaken van het doelgebied wordt er gekozen voor een 2-bundeltechniek. Er wordt een bundel van 5° tot 10° toegevoegd aan het plan. 

Dosisverificatie

Voorafgaand aan de bestraling wordt door de fysici gemeten of de berekende dosis ook als zodanig wordt afgegeven. Door een zogenaamde her-CT procedure wordt de dosis gedurende de behandeling gecontroleerd. Er wordt wekelijks een CT-scan gemaakt van de patiënt in de bestralingshouding. Op deze scan wordt de dosisverdeling herberekend. Vervolgens controleert de arts of de dosisverdeling op de nieuwe CT nog overeenkomt met de geplande behandeling. Bij klinisch relevante veranderingen zal een nieuw bestralingsplan worden gemaakt

Positieverificatie

De afdeling Radiotherapie van het UMCG gebruikt surface imaging voor de positionering van patiënten met een mammacarcinoom bij protonentherapie. Het grote voordeel van surface imaging ten opzichte van andere imaging methoden (2DkV of conebeam CT) is dat er geen stralingsdosis gegeven hoeft te worden en dat het continu feedback over de positie van de patiënt kan geven.

Het surface imaging system bestaat uit drie camera pods. Elke pod bevat camera- en lichtsystemen waarmee 3D-oppervlaktes op de millimeter nauwkeurig kunnen worden gereconstrueerd. De positie van de mamma wordt vergeleken met de situatie op de planning CT, waarbij de laboranten met behulp van kleuren en getallen de verschillen kunnen zien.

Ter voorbereiding op de ingebruikname van de surface imaging system zijn twee van onze protonenlaboranten naar het UniversitätsSpital Zürich geweest om onze workflow verder te optimaliseren. Daarnaast hebben we drie patiënten met een mammacarcinoom bereid gevonden naar het GPTC te komen als ‘proefpatiënt’ en mee te werken aan het oefenen met het systeem, testen en het definiëren van de workflow bij de protonen.

Bij de eerste tien patiënten wordt voor het positioneren zowel surface imaging, dual kV als conebeam CT gebruikt. Aan de hand van deze resultaten bepalen we of het positioneren van de patiënt met surface imaging efficiënt(er) is en of we minder CBCT’s en/of kV-images nodig hebben. Het uiteindelijke doel is om met behulp van de surface imaging, de stralingsbelasting te reduceren.

Naast het gebruik voor positioneren wordt surface imaging ook gebruikt voor het monitoren van de bewegingen van de patiënt gedurende de hele bestralingsfractie. Indien de patiënt te veel beweegt krijgt de bestralingssoftware een seintje en wordt de bestralingsbundel onderbroken.

Surface imaging is ook beschikbaar in de CT-ruimte, zodat patiënten bij herCT-scans op dezelfde manier gepositioneerd kunnen worden als in de bestralingsruimte.